Wat is FIP?
FIP wordt veroorzaakt door een virus: het feline coronavirus (FCoV, ook wel kattencoronavirus). Dat klinkt je vast bekend in de oren, maar dit is een heel ander virus dan dat de COVID-19-pandemie heeft veroorzaakt. Het is ook niet besmettelijk voor mensen, alleen voor katten.
Dit virus komt over de hele wereld voor en heel veel katten hebben het wel eens gehad. Vooral katten die in een huis met meerdere soortgenoten wonen. Gelukkig krijgt maar zo’n 5-10% van de besmette katten FIP. Het wordt vooral gezien bij raskatten onder de 2 jaar, maar het kan op elke leeftijd voorkomen, ook bij huis-tuin-en-keukenkatten. Waarschijnlijk zit er ook een erfelijke factor in het ontwikkelen van FIP.
Hoe raakt je kat besmet met FIP?
De belangrijkste manier waarop je kat het virus kan binnenkrijgen, is via de ontlasting van een besmette kat (bijvoorbeeld via de kattenbak). Het komt ook heel vaak voor dat het virus via materialen wordt verspreid, zoals het schepje van de kattenbak, borstels, jouw schoenen en handen (bijvoorbeeld die van de dierenarts of de juryleden op kattenshows). Op plekken waar veel katten bij elkaar leven, heeft bijna 100% antistoffen in het bloed; dit betekent dat ze het virus een keer hebben gehad of nog steeds uitscheiden.
Nadat je kat het virus via de bek heeft opgenomen, komt het in de darmen terecht. Daar gaat het zich vermeerderen. Dit verklaart ook waarom het virus wordt uitgescheiden en verspreid via de ontlasting. Het kan hierbij blijven, waarbij de kat soms wat darmklachten krijgt. Echter kan het virus ook het lichaam in gaan via het bloed. Het gaat dan in de witte bloedcellen zitten. Als dat gebeurt, is er een goede kans dat er FIP ontstaat.
Vroeger werd gesproken van de ‘natte’ en ‘droge’ vorm. Bij de ‘natte vorm’ gaan bloedvaten lekken waardoor er veel vocht in de buik of borstholte komt. Bij de ‘droge vorm’ ontstaan er bulten op organen. Het hoeft niet zo te zijn dat een kat alleen één van de twee vormen krijgt, het is vaker een mengelmoes of de ene vorm gaat over in de andere vorm. De natte vorm verloopt meestal sneller en heftiger.
Symptomen: Zo herken je FIP
Bij de infectie die alleen in de darmen blijft (darmontsteking), kun je de volgende symptomen zien:
Als er geen FIP ontstaat, is deze darminfectie meestal mild en gaat vanzelf voorbij.
Bij ontwikkeling van FIP kunnen er meerdere van de volgende verschijnselen ontstaan:
- Sloomheid
- Slechte eetlust
- Gewichtsverlies of achterblijven in groei
- Koorts
- Bolle buik (door vocht in de buik)
- Benauwdheid (door vocht in de borstholte of bulten in de longen)
- Braken
- Darmklachten: diarree, verstopping, bulten in de buik
- Neurologische klachten: wankel lopen of verlamming, ander gedrag, minder bewust zijn van de omgeving
- Oogafwijkingen: wiebelen met de ogen, blindheid, verkleuring van de iris, wit of rood materiaal in het oog
- Soms: huidproblemen met puistjes of bultjes
- Soms: geelzucht (als de lever is aangetast)
Diagnose: Dit is hoe FIP wordt vastgesteld
Als een kat alleen een darmontsteking heeft, kunnen er heel veel oorzaken zijn, waaronder het kattencoronavirus. Dit virus kan aangetoond worden door onderzoek op de ontlasting te doen.
Het diagnosticeren van FIP is heel wat moeilijker. Er is niet één test die gedaan kan worden om aan te tonen dat het om FIP gaat. De dierenarts zal beginnen met de anamnese: het vraaggesprek met jou over je kat. Meestal zal er bloedonderzoek gedaan worden. Hieruit zal niet meteen blijken of je kat FIP heeft, maar er kan gekeken worden naar hoe het van binnen met je kat gaat. Denk hierbij aan de rode en witte bloedcellen, en organen zoals nieren en lever.
Op een echo van de buik kan gezien worden dat organen er afwijkend uit zien, maar hier staat ook niet een bordje ‘FIP’ bij. Als je kat vocht in de buik of borst heeft, wordt hiervan een monster van genomen en onderzocht. Bepaalde kenmerken van dit vocht kan ervoor zorgen dat de dierenarts sterker gaat denken aan FIP.
Er kan alsnog getest worden op het kattencoronavirus, maar, zoals je eerder hebt gelezen, katten die dit virus hebben, krijgen niet altijd FIP. Wanneer het virus niet wordt gevonden, is het wel veel minder waarschijnlijk dat je kat FIP heeft. Je ziet: het is niet zo makkelijk en er zijn verschillende onderzoeken nodig. De informatie die je dierenarts daaruit verzamelt, kan samen leiden tot de diagnose FIP.
.jpg)
Behandeling van FIP bij katten
Vroeger was de diagnose van FIP altijd erg slecht nieuws: je kat zou overlijden of moest ingeslapen worden. Er bestond namelijk helemaal geen behandeling. De prognose was een week tot een paar maanden. Bepaalde medicijnen, zoals prednison (afweerremmer) of juist middelen die het afweersysteem ondersteunen, werden wel ingezet, maar dat werkte niet zo goed.
Tegenwoordig zijn er meer opties. Deze zijn allemaal nog niet heel goed onderzocht en dus is er geen garantie op succes. Het zijn zogenoemde ‘antivirale’ middelen; medicijnen die tegen het virus werken dus. De behandelingen duren vaak lang en zijn kostbaar. Voordat je hieraan begint, moet de dierenarts dus wel vrij zeker zijn dat je kat FIP heeft.
Een middel waar nu veel over gesproken wordt, heet GS-441524. Er zijn katten met FIP die hier succesvol mee behandeld zijn. Het middel is hier niet geregistreerd en je zal dit dus zelf op internet moeten kopen. Pas hiermee op, want vaak staat er niet op wat erin zit of wordt er maar weinig informatie bij gegeven. Het bestaat in injectievorm of capsulevorm en moet elke dag toegediend worden, voor minimaal 12 weken. Soms moet de behandeling herhaald worden en het virus kan resistent worden.
Op internet zijn meerdere groepen te vinden die ervaring hebben met dit medicijn en het toedienen ervan. Het is belangrijk om te vermelden dat je kat het niet met dit medicijn alleen zal redden. De eerste week tot weken zal deze erg ziek zijn en is er veel ondersteunende behandeling nodig zoals infuus en dwangvoeding.
Kan FIP voorkomen worden?
FIP op zichzelf staand is niet besmettelijk voor andere katten. Er wordt namelijk gedacht dat het kattencoronavirus in de besmette kat zelf muteert, ofwel verandert, en daardoor FIP gaat veroorzaken. Deze kat krijgt dus eerst het ‘normale’ kattencoronavirus binnen, waarna het allerlei veranderingen ondergaat en FIP geeft. Het gemuteerde virus lijkt niet over te gaan naar andere katten, en is dus niet besmettelijk.
Het normale kattencoronavirus is wel besmettelijk, FIP niet. Een kat met FIP die al een tijd met andere katten woont, kan dus na diagnose gewoon weer naar huis, omdat alle katten hoogstwaarschijnlijk allemaal al het normale kattencoronavirus hebben. Ze wonen immers in één huis en gebruiken vaak dezelfde kattenbak of wassen elkaar. Je doet er wel goed aan om geen nieuwe katten erbij te nemen, omdat deze wel voor het eerst besmet raken met het kattencoronavirus.
Als je kat met FIP helaas overleden is, en het was je enige kat, wacht dan twee maanden met het nemen van een nieuwe kat. Het virus blijft namelijk nog even liggen in je huis, voor een paar weken. Het is dan nog besmettelijk.
Hygiëne is erg belangrijk. Was bijvoorbeeld je handen als je buiten een andere kat hebt geaaid. Andere tips zijn niet te veel katten per huishouden en genoeg kattenbakken (aantal katten + 1), welke niet naast het eten en drinken staan. Houd de kattenbakken ook goed schoon.
Er bestaat een vaccin tegen FIP. Dit kan alleen aan katten toegediend worden die het kattencoronavirus nog nooit hebben gehad (wat dus niet gewoonlijk is) en ook wordt er getwijfeld aan hoe effectief het is. Voor nu wordt het niet aangeraden om dit aan je kat te geven.
Kattenziektes
