Wanneer je hond de ziekte van Addison heeft, dan is er sprake van een erg lage concentratie cortisol in het bloed. De klachten zijn in het begin vaag, waardoor de ziekte pas wordt ontdekt als het dier erg ziek is. Gelukkig is Addison goed te behandelen, en knappen de honden vaak snel op na behandeling.
Wat is de ziekte van Addison ?
De ziekte van Addison wordt veroorzaakt door een afwijking in de bijnieren. De bijnier is een klier die verschillende hormonen produceerd en bestaat uit twee lagen : de bijnierschors (buitenkant) en het bijniermerg (binnenkant). De bijnierschors produceerd onder andere cortisol en aldosteron en het bijniermerg produceerd adrenaline en noradrenaline. Bij Addison werkt de bijnierschors onvoldoende, waardoor er minder cortisol en aldosteron wordt geproduceerd. De ziekte wordt daarom ook wel hypoadrenocorticisme genoemd.
Hoe ontstaat de ziekte van Addison bij honden?
De ziekte van Addison wordt vrijwel altijd veroorzaakt door een ontsteking van de bijnieren. Hierdoor raakt vooral de bijnierschors (buitenkant van de bijnier) beschadigd. Bij honden wordt deze ontsteking veroorzaakt door een auto-immuunziekte. Een auto-immuunziekte is een ziekte waarbij je eigen afweercellen andere cellen uit je lichaam aanvallen en proberen te vernietigen. In dit geval gebeurt dat met de bijnieren.
Een beetje beschadiging aan de bijnieren is over het algemeen niet erg. Daarom ontstaan er pas verschijnselen wanneer een groot deel van de bijnieren is beschadigd. Dat is erg vervelend, want wat beschadigd is kan niet zomaar weer teruggroeien. Honden met de ziekte van Addison moeten daarom hun hele leven lang behandeld worden, anders komen de verschijnselen weer terug.
Symptomen: Zo herken je de ziekte van Addison
De meeste dieren met Addison, zijn nog relatief jong. De klachten beginnen vaak vaag, met bijvoorbeeld een verminderde eetlust of wat verminderd actief. Echter, plotseling kan je hond ernstig ziek zijn. De volgende verschijnselen kunnen een langere tijd aanwezig zijn of plotseling ontstaan :
- Braken
- Niet eten
- Verminderd uithoudingsvermogen
- Sloom en depressief
- Vermageren
- Diarree
- Veel drinken
- Veel plassen
- Verschillende neurologische verschijnselen
- Epileptische aanvallen
Daarnaast kunnen de volgende afwijkingen opvallen bij onderzoek door de dierenarts:
- Een zwakke pols
- Een trage hartslag
- Buikpijn
Zo wordt Addison bij honden vastgesteld
De meeste Addison honden die bij de dierenarts komen, zijn ernstig ziek. De dierenarts zal dus in eerste instantie de hond proberen te stabiliseren met een infuus voordat hij een diagnose gaat stellen. Bij deze honden is snelle stabilisatie veel belangrijker dan gelijk een diagnose stellen !
Bloedonderzoek
Een makkelijke manier om erachter te komen of een hond wellicht leidt aan Addison is bloedonderzoek. Wat heel typisch is voor honden met de ziekte van Addison, is dat het natrium gehalte vaak laag is en het kalium juist hoog. Ook zie je vaak nierproblemen bij honden met Addison, en zullen de nierwaarden ook vaak verhoogd zijn.
Vaak wordt gedacht dat je de ziekte van Addison makkelijk kan vaststellen door het cortisol gehalte te meten in het bloed. Theoretisch klopt dit, maar jammer genoeg wordt cortisol (in een normale situatie) in enorme pieken uitgescheiden door de bijnieren. Als je dus een laag cortisolgehalte meet, wil dat nog niet zeggen dat dit komt door de ziekte van Addison. Voor een zekerdere diagnose moet je daarom een ACTH stimulatietest doen.
ACTH-stimulatietest
Voor de definitieve diagnose zal de dierenarts een ACTH-stimulatie test uitvoeren bij je hond. ACTH (adrenocorticotroop hormoon) is een hormoon dat wordt uitgescheiden door de hypofyse in de hersenen. Dit hormoon stimuleert de bijnier tot het produceren van cortisol. Wanneer de ACTH concentratie laag is, zorgt dit direct voor een laag cortisol gehalte.
Jammer genoeg ligt het probleem bij Addison honden niet bij het produceren van ACTH. De concentraties ACTH in het bloed zijn zelfs vaak enorm hoog! Ondanks deze hoge ACTH concentraties kan de hond geen cortisol maken doordat het immuunsysteem de bijnierschors aan het afbreken is.
De ACTH stimulatietest is gebaseerd op de normale werking van ACTH en cortisol. In een normale situatie zal namelijk het cortisol stijgen na het toedienen van ACTH. Bij de honden wordt ACTH toegediend en daarna wordt het cortisol gehalte in het bloed gemeten. Stijgt de cortisol significant? Dan heeft je hond geen Addison. Is er echter geen reactie na de toediening van ACTH, dan kán de bijnierschors niet voldoende cortisol maken. Je hond heeft dan de ziekte van Addison .
Addison behandelen in twee stappen
De behandeling van de ziekte van Addison bestaat uit twee delen: het stabiliseren van de hond en de behandeling daarna.
Zoals eerder genoemd, zijn de meeste honden die leiden aan de ziekte van Addison enorm ziek. Ze willen niet eten, braken en raken uitgedroogd. Als je te lang wacht, kan de hond hieraan overlijden. De eerste stap in de behandeling is daarom vaak opname in een dierenkliniek. Hier krijgt de hond een infuus en eventueel een anti-braak behandeling. Tijdens de rest van de opname wordt geprobeerd om de hond weer te laten eten en de elektrolyten afwijkingen in het bloed te herstellen.
Natuurlijk moet er ook wat gedaan worden aan het primaire probleem (een lage cortisol concentratie). Daarvoor moet je hond voor de rest van zijn leven tabletten krijgen. Honden krijgen in ieder geval cortisol (glucocorticosteroïden), maar sommige honden hebben ook aldosteron (mineralocorticosteroïden) nodig. De dosering van deze behandeling wordt door de dierenarts bepaald aan de hand van het klinisch onderzoek en de bloeduitslagen.
Controle & prognose
Nadat de medicatie is gestart, is het belangrijk om de hond goed in de gaten te blijven houden. De hoeveelheid medicatie komt relatief nauw, en daarom is het belangrijk om af en toe het bloedonderzoek te herhalen. Wanneer de verschijnselen terugkeren (of er nieuwe verschijnselen ontstaan) is het belangrijk om direct een controle afspraak met de dierenarts te maken.
De ziekte van Addison kan plotseling ontstaan en honden kunnen er enorm ziek van zijn. Gelukkig is er ook een lichtpuntje aan de horizon. Wanneer honden tijdig worden behandeld, kunnen ze namelijk nog lang en gelukkig leven! Zorg dus dat je er op tijd bij bent en niet afwacht wanneer je hond ziek wordt.
Hondenziektes
