Wat is puberteit bij een hond?
De puberteit is de periode waarin drastische hormonale veranderingen plaatsvinden. Deze hormonen helpen de hond seksueel rijp te worden. Adolescentie is een breder begrip dan puberteit: het is de periode tussen de puppy tijd tot de hond volwassen wordt. De puberteit hoort uiteraard bij deze periode.
Dit artikel gaat over ‘puberen’. Hiermee bedoel ik het gedrag dat met de adolescentie periode (en dat deels door de puberteit) komt.
Wanneer begint de puberteit bij honden?
Kleinere rassen beginnen hier over het algemeen iets eerder mee (rond 4 maanden) dan grotere rassen (rond 7 maanden), maar let op: er zijn veel individuele variaties. Het begin van de puberteit is geen abrupt moment of kalender datum. Het begint je op te vallen wanneer de al begonnen opstapelende veranderingen zichtbaar worden.
Hoelang duurt de puberteit bij een hond?
Ook dit hangt van de individuele hond af. De puberteit is klaar wanneer je hond seksueel rijp en dus volwassen niveaus hormonen heeft. Adolescentie kan langer duren omdat een seksueel rijpe hond niet per se een sociaal volwassen hond is. De pittigste periode is vaak de puberteit, vooral door de enorme hormonale fluctuaties die je hond ondergaat.
Wat is pubergedrag bij honden?
Dit kan je in mindere of meerdere mate bij een puberende hond observeren:
- Gebrek aan concentratie
- Toenemende angst en onzekerheid
- Waakser worden
- Minder tolerant worden en hierdoor grommen: Voor kinderen bijvoorbeeld of als je ze streng toespreekt.
- Emotionele labiliteit: De ene dag is je hond prikkelbaar en de andere dag is hij/zij weer een blij ei.
- Tevens voelen ze zich mogelijk fysiek en mentaal (veel!) minder prettig in de periode vóór en tijdens hun eerste loopsheid.
- Je reu kan een andere reu ongeprovoceerd aanvallen, en 100% tolerant naar andere reuen zijn de week daarna.
- Testosteron gefaciliteerd gedrag: Reuen beginnen vaker en intenser te berijden, te markeren (plassen) en de plas van andere honden te ruiken. Ze kunnen geobsedeerd raken voor loopse teven.
- Jouw grenzen opzoeken (bekende regels overtreden) en die van andere honden (steeds brutaler spelen, aftasten hoe ver ze mogen gaan)
- Intense vermoeidheid en lagere belastbaarheid: tijdens periodes van harde groei.
- Zelfstandiger: Je hond wil de wilde grote wereld steeds meer zelfstandig ontdekken en blijft, tijdens wandelingen, steeds verder uit je buurt.
Hoe kan ik mijn puberende hond steunen?
Niet iedere hond pubert op precies dezelfde manier. Begeleid je hond dus op hem/haar afgemeten, op basis van wat je tegenkomt.
Oefeningen niet meer uit kunnen voeren
Puberhersenen wissen minder vaak gebruikte zenuwbanen af om associaties die in de volwassenheid waarschijnlijk minder nuttig zullen zijn weg te trimmen. Hieronder vallen helaas sommige van de gehoorzaamheidsoefeningen waar je tijdens je puppycursus aan had gewerkt. De oplossing is om de oefening een paar keer op te vatten zoals je dat voor het eerst deed, net alsof je hond het commando nog niet kende. Je zegt bijvoorbeeld ‘zit’ en dan lok je de hond in de zit positie met een brokje. Doe dit een paar keren en je hond zal het weer weten.
Je hond zal af en toe ook moeite hebben met concentratie. Het is niet dat ze de oefening vergeten zijn, maar normale prikkels komen op die dag heftiger door voor je hond vanwege zijn/haar puberbrein. Puur en alleen een tak kan al een te grote een afleiding zijn om naar je te luisteren. De oplossing is precies hetzelfde als hierboven: maak de afstand ten opzichte van de afleiding groter en behandel dan je hond alsof hij/zij het commando nog niet kende. Na een paar seconden is het weer opgelost.
Agressie naar reuen
Het testosteron niveau van je puberende reu in een dag veertienvoudig fluctueren! Wetend dat testosteron er onder andere voor zorgt dat je hond heftiger reageert op allerlei situaties, kun je je voorstellen hoe groot een effect zo een toename kan hebben op het gedrag van je hond.
Als je hond plots een andere reu aanvalt, neem hier voortaan geen risico’s meer mee. Vooral als je een grote hond hebt die de andere hond serieuze schade toe zou kunnen brengen. Als je puberende hond een reu uit het niets heeft aangevlogen, hou je hond dan voorlopig uit de buurt van intacte reuen. Je hond tijdens deze periode andere reuen regelmatig aan laten vallen, zorgt alleen voor een toename van dit gedrag – om het maar niet te hebben over het trauma voor de andere hond.
Blijf hem tijdens deze periode wel regelmatig (het liefst dagelijks) socialiseren met allerlei andere honden (teven en gecastreerde reuen), zodat hij aan zijn sociale vaardigheden kan blijven werken. Hopelijk kwam het incident door een tijdelijke testosteron-piek, en kun je het later misschien nog een keer proberen, wanneer de hormonen wat stabieler zijn.
Als je dat doet, doe dat uiteraard op een verantwoorde manier (leer de voorafgaande signalen herkennen en laat het zich niet afspelen als je die ziet, overweeg een muilkorf voor deze test, zorg ervoor dat je je hond makkelijk weer onder controle kan hebben door bijvoorbeeld een tuigje met een handgreep op de rug, doe dit met een andere reu die zowel tolerant als zelfverzekerd is, etc.).
Niet kunnen luisteren bij een loopse teef
Sommige reuen raken door de dolle heen wanneer ze de geur van een loopse teef oppikken. Ze zijn dan totaal niet meer bereikbaar, en dit soms op grote afstand al. Als je dat gedrag met je puberende reu meemaakt, lijn hem dan direct aan en maak afstand tot de loopse teef. Laat je hond vooral geen loopse teef lastigvallen. Als je hond tijdens een groepscursus de geur van een loopse teef oppikt, kun je aan je instructeur vragen of je de oefening op grotere afstand mag doen.
Het is logisch dat je hond niet kan gehoorzamen in zo een situatie. Dit is meer een geval van onwil dan onkunde. Word dus vooral niet boos op je reu als hij gefascineerd wordt door een loopse teef.
Wegrennen
Pups die voorheen een uitstekende ‘recall’ hadden (terugkomen wanneer geroepen), kunnen je verrassen door geen oor meer voor je te hebben als pubers. Dit kan een combinatie van: loopse teven/ zelfs bijna loops worden, onweerstaanbare geurtjes en een zelfstandigheidsdrang zijn. De oplossing is om nog harder aan je recall te werken.
Naar je grommen wanneer je je hond straft
Probeer je hond zonder confrontatie op te voeden. Als je hond iets doet wat niet mag, heb je twee keuzes: het is of tijd voor ‘management’ (ervoor zorgen dat de hond de kans voorlopig niet krijgt) of tijd voor training (er, met geduld, een leermoment van maken).
Wat je ook doet, blijf consequent. Onduidelijke omgangsregels zijn dé manier om je hond te verpesten. Het garandeert je min of meer een moeilijke volwassen hond. Als je hond regelmatig tegen je gromt, kan dit op serieuzere problemen wijzen. Neem in dat geval contact met een gekwalificeerde gedragstherapeute om hierin te worden ondersteund.
Plots bang worden
Zich terughoudend gedragen in/met onbekende situaties/mensen/dieren/honden hoort vaak bij puberen. Als je hond in een situatie schichtig of bang is, steun hem/haar net zoals je dat bij iedere andere bange hond ook zou doen. Kortom:
- Probeer voorlopig op tijd afstand te maken en dwing je hond niet steeds die heftige situaties in. Op tijd betekent wanneer je hond een beetje stress vertoont, en niet wanneer je hond helemaal bang is geworden.
- Laat je hond geleidelijk weer aan de situatie/persoon/etc. wennen door hem/haar op genoeg afstand en op zachte intensiteit weer bloot te stellen.
- Als je te laat was en je hond overstuur raakt, loop dan zelfverzekerd weg (beweeg niet haastig of paniekerig) van de situatie terwijl je je hond geruststelt (bijvoorbeeld met je stem, of door hem/haar te aaien). Blijf zelf uiterst rustig. Als de angst zodanig toeneemt dat het welzijn van je hond is aangetast, neem dan contact met een gekwalificeerde gedragstherapeute op.
Conclusie: Heb geduld
Puberen kan uitdagend en frustrerend zijn, maar het hoort er nou eenmaal bij en we overleven het wel allemaal. Het beste dat je kan doen is je hond steun, rust, regelmaat en houvast geven. Zo bloeit je puberhond op tot een fantastische hond!
Gedragsproblemen bij honden
