Heb jij ook wel eens dat je naar je hond kijkt en denkt: wat zou ik graag willen dat je tegen me kan praten? Dat je mij kan vertellen hoe je je voelt?
Goed nieuws! Praten met woorden zit er waarschijnlijk niet in, maar jouw hond vertelt je wel veel meer dan je in eerste instantie zou denke
Lichaamstaal van een hond
Honden hebben hun eigen taal. Met deze taal kunnen zij duidelijk maken hoe ze zich voelen en wat ze willen. Honden ‘praten’ met ons met hun lichaam. Hierbij maken ze gebruik van hun houding, spanningssignalen en gedragingen.
Als we gaan kijken naar de houding van de hond, dan kijken we voornamelijk naar de staart, oren, kop en poten.
Wat vertelt de staart van de hond?
We beginnen aan de achterkant van de hond. Door de vele verschillen in hondenrassen zijn er ook veel verschillende staarten. Er zijn lange, gekrulde, dikke, dunne en (in Nederland verboden) gecoupeerde staarten. Al die verschillende staarten kunnen hetzelfde verhaal vertellen, maar het kan er totaal anders uitzien. Om het extra lastig te maken zijn er niet alleen verschillen in hoe een staart eruitziet, maar ook in hoe een ras de staart het liefst draagt.
- De ik-ben-ontspannen-staart
We noemen een lage ontspannen staart ook wel de neutrale houding van de hond. Je hond is ontspannen. Heb jij een hond die in de ontspanning zijn staart hoog draagt? Geen paniek! Sommige hondenrassen dragen hun staart van nature heel hoog en zijn ook dan volledig ontspannen. Om een hond goed te kunnen beoordelen is het belangrijk om je te verdiepen in het ras en te weten hoe een staart erbij hangt als een hond ontspannen is. - De ik-ben-gespannen-of-heel-zeker-staart
Heb je wel eens goed naar de staart van je hond gekeken als hij een onbekende hond tegenkomt? Grote kans dat je wel eens een hoge gespannen staart ziet bij één van de honden. De staart beweegt bijna niet en er is veel spierspanning. Als het hele lijf naar voren gericht is, de oren hoog op het hoofd staan en er geen signalen van stress zijn, geeft je hond aan dat deze zich zeker voelt. Wanneer er tekenen van spanningssignalen zijn of niet de gehele houding van de hond hoog is, zal deze zich gespannen voelen.
Wat betekent het als jouw hond met de staart naar beneden loopt?
Houdt jouw hond de staart omlaag? Dit kan verschillende dingen betekenen. Om de staart te kunnen ‘verstaan’ is het belangrijk om goed naar je viervoeter te kijken. Ook met een lage staart heb je verschillende gradaties en betekenissen. Hieronder geef ik je een aantal punten waar je bij jouw hond op kan letten:
- De ik-ben-bang staart
De bekendste staarthouding is misschien wel de staart die tussen de poten tegen de buik aangedrukt zit. De hond is op dat moment angstig. Bij angst zie je ook vaak dat de hond het lichaam klein maakt en laag houdt. De oren liggen plat en zijn naar achteren getrokken. De hond maakt zich klein om niet bedreigend over te komen. - De ik-ben-onzeker-staart
Als je hond zijn staart laag houdt en de bovenkant van de staart tegen de billen wordt aangeknepen dan is dit een teken dat je hond wat onzeker en gespannen is.
Wat vertellen de oren van je hond?
De oren van de hond kunnen zich in alle richtingen bewegen. Op die manier kunnen ze goed horen waar een geluid vandaan komt. Honden gebruiken hun oren niet alleen om te horen. De oren worden ook gebruikt om mee te praten! Hoe jouw hond de oren draagt, zegt veel over hoe een hond zich op dat moment voelt.
- De ik-ben-alert-of-voel-me-zeker-oren
Als jouw hond de oren naar voren heeft, gaan deze iets rechter op het hoofd staan. De oren leunen dan ook vaak iets naar voren. Heeft je hond hangoren? Dan zie je de flappen aan de voorkant goed. Bij het dragen van de oren naar voren is je hond alert. Heeft jouw hond ook een hoge staart en zie je geen spanningssignalen? Dan voelt de hond zich zeker. - De ik-ben-ontspannen-oren
Bij een ontspannen hond zakken de oren iets naar de zijkant van het hoofd. Het ziet er vrij relaxed uit. Ook hangoren zakken iets naar beneden, waardoor de flappen iets naar de zijkant kantelen. - De ik-ben-angstig-oren
Als je hond de oren naar achteren draagt, laat jouw viervoeter hiermee zien dat hij of zij angstig is. Bij angst zie je vaak ook dat een hond zich klein maakt en een lage staart heeft. - De ik-ben-onzeker-oren
Als de oren van een hond iets naar beneden staan en naar achteren worden gehouden zien wij dit vaak aan als een ‘schuldige blik’. Niks is minder waar! Wanneer je hond op deze manier de oren draagt voelt hij zich niet schuldig, maar onzeker. Dit kan een begin zijn voor het ontstaan van angst.
Wat vertelt het gedrag van de hond
Gedrag is alle spier- en klieractiviteit die je bij je hond kan zien. Net zoals bij mensen laten honden veel verschillende gedragingen zien. Bij het meeste gedrag dat een hond laat zien, weten we wel wat onze viervoeter bedoelt. Wordt er telkens een speeltje op je schoot gelegd dan wil je hond waarschijnlijk spelen. Als de hond aan de deur krabt, wil deze naar buiten. Naast de veelvoorkomende gedragingen van de hond zijn er ook een aantal die je misschien niet zo snel herkent. Het gedrag dat een hond laat zien vertelt hoe die zich voelt in een bepaalde situatie.
Kunnen honden ook praten?
Mensen praten, honden piepen, grommen, blaffen en janken. Wist jij dat een hond voor verschillende situaties een andere toonsoort gebruikt?
Wij mensen zijn onbewust vaak erg goed in het herkennen van de toonsoort die onze hond gebruikt. We weten vaak wat onze viervoeter bedoelt. Toch is het bij een blaffende, grommende, piepende of jankende hond belangrijk om te kijken naar de situatie en de lichaamstaal van de hond. Een grom is vaak een waarschuwing. De reden dat een hond gromt kan enorm verschillen! Een hond kan boos of bang zijn of pijn hebben.
Wat betekent het als jouw hond wegkijkt?
Wegkijken is een heel belangrijk signaal dat je hond aan jou of anderen laat zien. De hond kijkt vanuit een ooghoek vaak nog wel naar hetgeen dat spannend is, maar draait de kop daarbij weg. Je hond zegt hiermee: ‘ik hoef niks van je en wil geen ruzie, laat mij met rust.’
Waarom kwispelen honden?
Honden kwispelen. Maar kwispelen betekent niet dat een hond altijd vriendelijk en vrolijk is. Zoals je inmiddels weet geeft de staart je een hoop informatie. Het soort kwispel dat de hond laat zien vertelt je nog meer over hoe deze zich voelt. Als je wilt weten wat een kwispel betekent kijk dan goed naar de staarthouding en de spierspanning van de hond.
- De ik-ben-erg-vriendelijk-kwispel
De staart zwiept breed en is ontspannen. Dit is een kwispel zoals je die wilt zien. Je hond is vriendelijk. - De ik-ben-opgewonden-kwispel
De hond kwispelt met het hele lijf. Je ziet het lijf van de hond hierbij een beetje kronkelen. Misschien heb je dit weleens bij je hond gezien als je thuiskomt. De hond is heel vriendelijk, maar ook erg opgewonden. - De ik-ben-een-helikopter-kwispel
Bij een propeller kwispel maakt de staart een rondje. Het doet vaak denken aan de wieken van een helikopter. Bij deze kwispel ervaart je hond grote opwinding. - De ik-ben-gespannen-kwispel
Een korte strakke kwispel geeft aan dat je hond spanning ervaart. Hoe strakker en korter de beweging in de staart, hoe meer spanning de hond opbouwt. Pas op! Er schuilt een dreiging in deze staart.
Wat vertellen de spanningssignalen van de hond
Om de taal van je hond te begrijpen moeten we niet alleen kijken naar de houding en het gedrag, maar ook naar de signalen die een hond laat zien. Deze signalen noemen we spanningssignalen. Spanning hoeft niet altijd negatief te zijn! De hond denkt niet na over het afgeven van deze signalen. Het gaat onbewust. Spanningssignalen laten een interne spanning zien.
Wil jij deze signalen herkennen bij je hond? Als je weet waarop je moet letten, zie je ze vaak al heel snel.
Tongelen: de boodschap van de tong
Als een hond tongelt tikt de tong van de hond snel de neus aan. Het gaat vaak in een rechte lijn en is een korte beweging. Het is een duidelijk signaal dat jouw hond spanning opbouwt.
Bek aflikken: jammie of een onprettige situatie?
Een hond kan ook de ‘lippen aflikken’. De tong beweegt dan kort over de lippen heen. Jouw hond doet dit waarschijnlijk ook als deze eten of drinken ziet. Als er geen voedsel in de buurt is en de hond vertoont dit gedrag is er vaak sprake van een voor de hond onprettige situatie.
Gapen: moe of spanning?
Wist jij dat als een hond gaat gapen deze andere honden aansteekt om ook te gaan gapen? Bij honden werkt dit precies hetzelfde als bij mensen.
Zie jij je hond gapen terwijl hij niet moe is? Grote kans dat je hond in een situatie zit waarin deze moet kiezen tussen een aantal opties en moeite heeft met het maken van een keuze. Ook in situaties die je hond spannend vindt, kan deze gaan gapen. Dat gapen zegt iets heel belangrijks, namelijk: ‘ik heb geen kwaad in de zin’. We noemen het ook wel een kalmerend signaal.
Borstelen: dominantie of onzeker?
Als een hond borstelt gaan de haren op de rug, nek en/of staartaanzet omhoog staan. Bij hondenrassen met een korte vacht zie je dit goed. Bij honden die een krullende of een lange vacht hebben is het moeilijker om een borstel te zien.
Vroeger werd gedacht dat borstelen een teken van agressie of dominantie is. Gelukkig weten we nu beter. Een hond borstelt niet bewust. Het is een onbewuste reactie op de emotie die een hond voelt. Je kan het vergelijken met het krijgen van kippenvel op je arm.
Zie je een borstel bij je hond, dan is hij waarschijnlijk onzeker. Deze onzekerheid kan wel omslaan in agressie. Het is dus belangrijk dat jij als begeleider op tijd het gedrag van je hond herkent en hem veiligheid geeft.
Hijgen: gesport of stress?
Hijgt je hond terwijl het niet warm is en/of die niet flink heeft bewogen? Grote kans dat je viervoeter spanning ervaart. Ga bij jezelf maar na. Als jij in een spannende situatie zit gaat waarschijnlijk je hartslag omhoog en heb je een versnelde ademhaling. Bij je hond is dit niet anders.
Hondentaal begrijpen? Geen koud kunstje
Het is niet altijd even makkelijk om hondentaal te begrijpen. In dit artikel staan de meest voorkomende houdingen, gedragingen en spanningssignalen, maar de lijst is niet compleet. Daarnaast volgt geen enkele hond het boekje. Verschillende houdingen, gedragingen en signalen kunnen soms verwarrend zijn. Denk maar aan een hond met een hele hoge staart, oren die naar achteren staan en een flinke borstel in de nek. Op het eerste gezicht zou je denken dat je te maken hebt met een zekere hond. Toch is de hond onzeker, want de borstel en de oren vertellen een ander verhaal dan de staart.
Denk je nu: ‘jeetje, wat ontzettend ingewikkeld’? Dat is het ook! Maar... oefening baart kunst.
Alle houdingen, gedragingen en signalen vertellen samen een verhaal. Jij kan dat verhaal leren lezen door goed naar je hond te kijken. Als je vaker goed kijkt zullen je steeds meer dingen op gaan vallen. Een hond vertelt jou vaak wel wat die voelt. Het is aan jou om het te gaan verstaan.
Gedrag van honden
