Alle warmbloedige dieren, inclusief de mens, kunnen rabiës oplopen en aan elkaar doorgeven. Daarom is het een zoönose: een ziekte die van dier op mens overspringt. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over rabiës bij honden; van oorzaken en symptomen, tot inentingen en behandeling.
Wat is rabiës?
Rabiës of hondsdolheid wordt veroorzaakt door een zogenoemd Lyssavirus. Wereldwijd overlijden er elk jaar wel 50.000 mensen aan deze ziekte. In Nederland zijn in de afgelopen 40 jaar 5 mensen gestorven aan rabiës. Zij raakten allemaal besmet in het buitenland.
In 2012 kreeg voor het eerst in 20 jaar een hond in Nederland de diagnose hondsdolheid. Deze pup was uit het buitenland geïmporteerd. In meerdere landen komt het rabiësvirus veel voor, voornamelijk onder zwerfkatten en -honden. Hierdoor ontstaat ook vaak de besmetting met mensen. Andere dieren die regelmatig besmet raken met rabiës, zijn vossen, apen en vleermuizen.
Oorzaken van hondsdolheid
Het virus wordt overgedragen via besmet speeksel, een beet of krab van een geïnfecteerd dier. In 1974 kwam hondsdolheid via vossen vanuit Duitsland ons land binnen. Door vaccinaties bij deze dieren zijn alle vossen in Nederland op het moment rabiës-vrij.
In Nederland hebben we ook twee vleermuissoorten die rabiës bij zich kunnen dragen. Dat zijn gelukkig niet de meest voorkomende soorten, zoals de gewone dwergvleermuizen, maar twee andere soorten: de laatvlieger en de meervleermuis. Vleermuizen hebben niet het ‘echte’ rabiësvirus, maar een verwant virus. Mensen kunnen hier echter ook ziek van worden. Pak daarom nooit een vleermuis vast!
Symptomen van rabiës bij honden
Het duurt een aantal weken tot maanden voordat een hond verschijnselen van hondsdolheid laat zien. Het verloop van de ziekte heeft verschillende fases.
Eerste fase
Als eerste vallen gedragsveranderingen op. De hond is onrustig, eet slecht en loopt vreemd. Binnen 3 dagen zal er een omslag plaatsvinden naar een volgende fase.
Tweede fase
In deze fase raakt de hond erg opgewonden en agressief. Vooral in deze fase loop je risico om gebeten te worden. Deze fase kan ook overgeslagen worden.
Laatste fase
In de laatste fase treden er verlammingen op en loopt het speeksel uit hun bek. In de meeste gevallen van rabiës is de hond binnen 5 dagen overleden.
Diagnose van rabiës bij honden
De dierenarts wil als eerste wat informatie hebben over de hond. Dat gesprek wordt 'anamnese' genoemd. Heb je de hond in het buitenland gekocht? Is hij/zij gebeten door een vleermuis, een hond of een ander dier dat mogelijk rabiës heeft?
Het is niet veilig voor de dierenarts om een hond te onderzoeken die al verschijnselen heeft van hondsdolheid. Ook kan hij of zij niet heel veel zien aan de hond. Een dierenarts weet pas zeker dat een hond rabiës heeft, als hij of zij hersenmateriaal heeft laten onderzoeken. Dat kan dus alleen als de hond al dood is. Daarom wordt de diagnose vaak gesteld op basis van de symptomen en de anamnese.
Behandeling van rabiës
Een hond kan alleen behandeld worden voor hondsdolheid als deze net besmet is geraakt. Dit zou je kunnen weten als het je eigen hond is en je hebt gezien dat hij of zij gebeten is.
De behandeling bestaat uit vaccinaties. Hiermee wordt geprobeerd het virus tegen te houden en komt een afweerreactie op gang. Ook wordt de bijtwond schoongemaakt. Dit kan helaas niet altijd. Als een hond al verschijnselen heeft, weet je eigenlijk al zeker dat hij of zij komt te overlijden. Het beste is dan om de hond in te laten slapen, om onnodig lijden te voorkomen.
Als je zelf door een mogelijk besmet dier bent gebeten, moet je zo snel mogelijk behandeld worden! Je krijgt dan ook een aantal vaccinaties tegen rabiës. Daarnaast worden er ook antilichamen tegen het virus bij je toegediend. Daardoor heeft het hondsdolheidsvirus weinig kans.
Preventie van rabiës
Rabiës infecties bij honden worden het makkelijkst voorkomen door te vaccineren. Omdat rabiës onder honden niet in Nederland voorkomt, hoeft dat alleen wanneer je met je hond naar het buitenland gaat. De rabiës vaccinatie is meestal een jaar of drie jaar geldig, afhankelijk van het vaccin. Je moet deze vaccinatie op tijd halen, het kan niet een paar dagen voordat je op vakantie gaat.
Pas op met het adopteren van puppy’s of honden uit een land buiten de Benelux! Een hond uit een gebied waar hondsdolheid voorkomt, moet een rabiës inenting hebben gehad. Ook dat moet ten minste een maand geleden zijn, omdat het even duurt voor de vaccinatie werkt. Let goed op, want hierbij wordt nog wel eens gefraudeerd door de verkopers van honden!
Hoe lang is rabiës vaccinatie geldig?
In Nederland is de rabiësvaccinatie voor honden over het algemeen 3 jaar geldig. Dit geldt voor de meeste rabiësvaccins die momenteel in gebruik zijn. De exacte geldigheidsduur kan echter afhangen van het specifieke merk en type vaccin dat is toegediend, dus het is altijd goed om dit bij je dierenarts te controleren.
Het is belangrijk om te weten dat hoewel de vaccinatie 3 jaar geldig is, honden die naar bepaalde landen reizen, mogelijk vaker gevaccineerd moeten worden afhankelijk van de invoereisen van dat land.
Hondenziektes
