Er is niets vervelender dan een pup die alles kapot bijt in je huis. Waar komt dit gedrag nou eigenlijk vandaan en wat kun je er aan doen? Lees snel verder!
Waarom bijten pups?
Als eerst is het waarschijnlijk geruststellend om te weten dat je pup niet bijt omdat het een klein monstertje is. Het is normaal gedrag! Kijk maar eens naar mensenbaby’s, ook baby's stoppen van alles in hun mond om te onderzoeken. Later komen de tandjes door en is de mond gevoelig. Het bijten op harde materialen werkt dan pijnstillend. Bij puppy’s werkt dit hetzelfde. Sterker nog, pups hebben geen handen die als hulpmiddel kunnen dienen om de wereld te verkennen. Het gebruiken van de bek is daardoor nog belangrijker om de zintuigen te stimuleren. Eén nadeel, je pup heeft al vlijmscherpe tanden zodra je hem of haar thuis verwelkomd! En ondanks dat de tandjes er al zijn, krijg je toch nog te maken met doorkomende tandjes. Dit is het geval wanneer het puppygebit overgaat naar het volwassen gebit.
Bijten is bovendien onderdeel van het spel dat honden onderling met elkaar spelen. Ze hangen regelmatig bij elkaar in de vacht. Je pup ziet het spel met jou in eerste instantie niet anders. Je vriendje heeft geen idee dat onze huid – zonder dikke vacht – gevoeliger is. Daarom moeten ook je benen en armen eraan geloven. Daarnaast vinden pups en volwassen honden het ook gewoon prettig om ergens op te kauwen. Tijdens het kauwen komt het hormoon ‘dopamine’ vrij, dat zorgt voor een geluksgevoel!
Je weet nu dat bijtgedrag van je pup heel normaal is, maar wat moet je doen om je pup te laten weten dat je het toch niet altijd op prijs stelt?
Het bijtgedrag van je pup afleren
Eigenlijk willen we het bijtgedrag helemaal niet afleren. We willen het wel in goede banen leiden. Het is fijn als je pup zijn of haar natuurlijke gedrag kan blijven vertonen en het is ook niet realistisch om van je vriendje te vragen nooit ergens in te bijten. Mag je het dan helemaal niet corrigeren? Zeker wel, maar we doen het op een positieve manier door het gedrag bij te sturen naar gewenster gedrag.
Om het goed aan te pakken is het handig om onderscheid te maken tussen twee soorten bijtgedrag: het bijten op voorwerpen (om te onderzoeken, ter ontspanning of bij het wisselen van de tandjes) en het bijten tijdens spel. Eerst pakken we het bijten op meubels, kleedjes en andere voorwerpen aan. Hiervoor is het nuttig om het woordje ‘nee’ aan te leren.
Hoe leer je je pup wat ‘nee’ betekent?
‘Nee’ betekent in onze wereld: ‘stop daarmee, dat mag niet’. Deze betekenis kun je ook aanleren bij je pup, alleen voegen we er iets aan toe. Je leert de pup dat naar ‘nee’ luisteren juist iets leuks oplevert. ‘Nee’ betekent nu: ‘ander gedrag levert je meer op!’. Om je pup het woordje ‘nee’ aan te leren, doorloop je de volgende stappen:
- Je neemt in beide handen een brokje en maakt twee vuisten.
- Je opent één hand, zodat je pup het brokje kan zien.
- Zodra je pup interesse toont en misschien ook het brokje wil pakken, zeg je ‘nee’ en sluit je je hand.
- Je opent je hand weer zodra je pup afstand tot je hand neemt (of er niet eens op af is gegaan).
- Stap 3 en 4 herhaal je iedere keer als je pup toch weer naar het brokje gaat.
- Op het moment dat je pup zich er bij neerlegt dat hij/zij het brokje niet krijgt (je pup doet geen pogingen om het brokje te veroveren), beloon je met het voertje uit de andere hand.
Op een gegeven moment heeft je pup door wat de bedoeling is. Je vriendje reageert direct op de ‘nee’ door niet meer naar je hand toe te gaan. Het is tijd om de oefening verder uit te breiden!
Hiervoor doorloop je de volgende stappen:
- Je hebt een voertje in een gesloten hand en je legt een voertje op de grond.
- Zodra je hond het voertje van de grond wil pakken, zeg je ‘nee’ en leg je je lege hand op het voertje.
- Neemt je pup weer wat afstand van je hand en het brokje, dan haal je je hand weer weg.
- Probeert je pup het voertje opnieuw te pakken, dan zeg je weer ‘nee’ en leg je je hand er opnieuw op.*
- Kun je je hand van het voertje afhouden zonder dat je pup het voertje probeert te pakken, dan geef je het voertje uit je andere hand als beloning.
*Zie je dat je pup aan het afwegen is om naar het voertje te gaan, dan kun je proberen alleen ‘nee’ te zeggen, zonder je hand op het voertje te leggen. Besluit je pup daarop om niet naar het voertje te gaan, dan verdient je puppy de beloning!
Op deze oefeningen kun je veel varianten bedenken. Oefen bijvoorbeeld eens met een speeltje. Ook kun je met een stukje brood oefenen in plaats van een brokje. Zorg er wel steeds voor dat de beloning die je pup kan verdienen leuker of lekkerder is dan datgene wat je pup niet mag hebben.
De ‘nee’ in praktijksituaties
Nu weet je pup dat je bij het horen van een ‘nee’ beter kunt stoppen met datgene waar je mee bezig bent. Dat levert namelijk meer op! Je kunt de ‘nee’ nu ook in de praktijk gaan gebruiken. Zeg bijvoorbeeld ‘nee’ zodra je pup het op de salontafel gemunt heeft. Ook in praktijksituaties beloon je je pup, voor het luisteren naar de 'nee'. Daarnaast bied je een alternatief aan waar je hond wel op mag bijten. De behoefte om ergens op te kauwen is er namelijk nog steeds!
De bovenstaande methode is ook heel geschikt als je niet wilt dat je pup jou bijt. In sommige gevallen is het echter niet zo zwart-wit. Je vindt het bijvoorbeeld niet erg dat je pup je hand vastpakt tijdens het spelen. Je wilt alleen dat dit voorzichtig gebeurd. In dat geval leer je je pup een ‘zachte beet’ aan.
Bijtende pup corrigeren - een zachte beet aanleren
In het nest wordt de eerste stap gezet om te leren dat hard bijten niet op prijs gesteld wordt. Pups die met elkaar spelen ‘corrigeren’ elkaar wanneer het bijten te hard gaat. Als een nestgenootje gebeten wordt, piept deze en stopt de pup het spel door weg te lopen of te ‘bevriezen’ (niet meer te bewegen). De bijtende pup leert zo dat het spel over is, wanneer het te hard gaat. De volgende keer zal de pup wat zachter spelen.
Pups die alleen met hun moeder opgroeien, hebben soms een minder goede bijtrem ontwikkeld. Zij hebben tenslotte geen feedback gekregen van nestgenoten op het bijtgedrag. In mindere mate geldt hetzelfde voor pups met een dikke, wollige vacht. Zij zijn zo goed beschermd tegen het bijten, dat ze niet snel onder de indruk zijn van de tanden van broertjes en zusjes.
Deze eerste lessen in het nest zijn belangrijk, maar vaak niet voldoende. Het bijten gaat voor ons meestal nog te hard, aangezien wij geen beschermende vacht hebben. Je gaat het gedrag van de nestgenoten nabootsen om de bijtrem bij je pup verder te ontwikkelen. Je begint niet al te streng, maar je wordt wel steeds strenger. Eerst zeg je ‘au’ en negeer je je pup, zodra hij of zij zo hard bijt dat de tandjes door je kleding of huid gaan. Zodra je pup doorheeft dat dit echt ‘not done’ is, ga je ingrijpen als je pup hard bijt, maar jou en je kleding heel laat. Zo werk je in stapjes toe naar een ‘bijtniveau’ waarop je hond je kan vastpakken zonder je pijn te doen. Het negeren van je pup is best lastig als je half ‘opgegeten’ wordt. In veel gevallen is het verstandig om zelf even de ruimte te verlaten of je pup ergens neer te zetten waar hij of zij niet bij je kan (denk aan een rennetje of bench). Je pup weet nu dat de bek alleen zonder kracht tijdens het spel ‘ingezet’ mag worden!
Een terugval tijdens het tanden wisselen
Als je pup 3 maanden oud is start het wisselen van het melkgebit naar het volwassen gebit. Dit kan best een pijnlijk gebeuren zijn voor je vriendje! Je zal zien dat je pup weer een terugval krijgt in het bijtgedrag. Dit is logisch, want als je pup ergens op kauwt komt het hormoon endorfine vrij. Dit hormoon heeft een geruststellende en pijnstillende werking.
Je kunt de training weer even opnieuw oppakken en moet vooral zorgen voor voldoende alternatieven waar je pup op mag bijten om de pijn te stillen. En vergeet vooral niet: ook deze tijd gaat weer voorbij!
Gedragsproblemen bij honden
