Als je een reu hebt, of hij nu gecastreerd is of niet, is het belangrijk om het een en ander te weten over de piemel van je hond. Daarbij is het essentieel om te weten wat normaal is aan de penis van de hond en wat eerder zorgwekkend is.
De piemel is bij de hond slechts zelden volledig te zien. Meestal is hij goed verborgen onder de huid en wat vacht. Des te belangrijker is het om regelmatig een blik erop te werpen, vooral om gezondheidsredenen. In dit artikel bekijken we de anatomie en mogelijke aandoeningen eens nader.
Anatomie van de piemel van de hond
De structuur van de penis van een hond lijkt in veel opzichten op die van de penissen van alle zoogdieren. Maar niet in alle opzichten. Alleen het penisbot van de hond komt bij de mens niet voor. Verder omvat de anatomie de schacht, eikel, zwellichamen, urinebuis, voorhuid en frenulum. Laten we alle anatomische onderdelen nader bekijken.
De Piemel hond: schacht, eikel en zwellichamen
De penis van honden heeft - net als andere zoogdieren - drie zwellichamen. De twee paar aanwezige penisswellichamen en het enkele urinebuiszwellichaam. Bij een erectie zwellen de penisswellichamen nauwelijks op. Ze blijven onder de huid verborgen.
De gesplitste eikel van de hondenpenis vervult een belangrijke functie. Achter het langere deel van de eikel bevindt zich een "knobbel" (bulbus glandis). Deze knobbel zorgt ervoor dat de reu na zijn ejaculatie nog tussen de 15 en 30 minuten met de teef verbonden kan blijven. Dit proces wordt "hangen" genoemd.
De eikel is bij de hond - anders dan bij andere zoogdieren - het enige zichtbare deel bij een erectie. Het lange deel van de penis is bij de reu ook in erectie zeer flexibel. Dit maakt het mogelijk dat de reu tijdens het "hangen" zonder verwondingen kan afstijgen.
De schacht behoort tot het deel van de hondenpenis dat zelfs bij een erectie niet zichtbaar, maar alleen voelbaar is. Hij loopt tussen de achterpoten van de reu tot aan de anus. De penis van de hond heeft in vergelijking met andere zoogdieren enkele bijzonderheden. Deze functionele en anatomische verschillen zijn te wijten aan het paringsgedrag bij honden.
Voorhuid en frenulum van de piemel
In slappe toestand wordt de eikel van de hondenpenis volledig door de voorhuid omgeven. Deze beschermt de eikel. Achteraan is de voorhuid met de buikwand verbonden. Vooraan aan het zogenaamde preputium (de medische term voor voorhuid) bevindt zich de voorhuidspier, die de voorhuid over de eikel trekt.
Het voorhuidbandje, frenulum genoemd, scheurt bij jonge reuen al voordat ze geslachtsrijp worden. Er blijft een "naad" over. In de zeldzame gevallen dat het frenulum niet scheurt, moet de dierenarts dit verzorgen. Anders wordt het uitschachten verhinderd, wat voor de paring absoluut noodzakelijk is.
Bijzonderheid van een piemel van een hond: het penisbot
Het penisbot bevindt zich in de penis van de hond. Het is niet met andere botten verbonden. De meeste zoogdieren - ook primaten - hebben zo'n penisbot. Alleen de mens niet.
Het penisbot is een verbening van het penis zwellichaam. Over zijn functie zijn de meningen verdeeld. In sommige studies is aangetoond dat het penisbot de stijfheid van de piemel bij dekken ondersteunt. Bovendien maakt het penisbot het mogelijk dat de reu in de teef kan binnendringen voordat zijn penis echt stijf is.
De urinebuis ligt trouwens ingebed in een groef in het penisbot. Ze heeft daarin slechts weinig bewegingsvrijheid.
Wat gebeurt er bij de ejaculatie met de piemel van de hond?
Bij de reu bestaat de ejaculatie uit drie fasen:
- Binnendringen tot volledige erectie. In deze fase zijn slechts enkele spermacellen actief.
- De tweede fase begint kort na het bereiken van de volledige erectie. Hierbij worden de meeste spermacellen afgegeven.
- De derde fase is het "hangen". Deze duurt het langst, maar er worden slechts enkele spermacellen afgegeven.
Aandoeningen van de hondenpenis
Ook de penis van een hond moet regelmatig goed worden gecontroleerd en eventuele veranderingen mogen zeker niet licht worden opgevat. We hebben hieronder veelvoorkomende aandoeningen van de penis, zoals voorhuisontsteking, urinestenen en vele andere, nader bekeken.
Hond likt aan de penis: mogelijkheid van preputialkatarrh
Preputialkatarrh is de meest voorkomende aandoening van de hondenpenis. De oorzaak is nog niet duidelijk vastgesteld.
Typisch symptoom is het uittreden van een slijmerig, troebel, wit-geel secreet uit de opening van de voorhuid. Er treden echter geen ontstekingssymptomen op zoals warmte, roodheid, zwelling of pijn.
Een milde preputialkatarrh komt bij veel volwassen reuen voor. Hij is onschadelijk en hoeft niet behandeld te worden. Meestal likt de reu zijn penis schoon als een kleine hoeveelheid van het secreet vrijkomt.
Is de preputialkatarrh pathologisch, dan wordt het preputium met milde desinfectiemiddelen gespoeld. Ook verdunde kamille-extracten, zoals kamillethee, zouden helpen. Een onderzoek van de hond door de dierenarts is aan te raden als de hond veel van dit secreet verliest en bijzonder veel aan zijn penis likt.
Voorhuidontsteking hond: balanoposthitis
Je hond heeft ineens een voorhuidonsteking, dit wordt ook wel balanoposthitis genoemd, bij een voorhuidontsteking komt er pus uit de urinebuis. Afhankelijk van de ernst van de ontsteking is het pus wit-melkwit tot geel of zelfs groen. Hoe ernstiger de bacteriële infectie, hoe onaangenamer.
Afhankelijk van de ernst van de balanoposthitis kan deze met desinfecterende spoelingen worden behandeld. Als deze niet succesvol zijn, kan een antibioticabehandeling nodig zijn.
Piemel hond ontstoken: vreemde voorwerpen als oorzaak
Voordat eventuele symptomen worden behandeld, moet worden verzekerd dat er geen vreemd voorwerp in de penis van de reu zit dat de klachten veroorzaakt. Het kan namelijk gebeuren dat grasaren bij de hond onder de huid van de penis dringen en daar ontstekingen veroorzaken.
Ook haren kunnen in de preputialholte binnendringen en een ontsteking veroorzaken. In het ergste geval kunnen de haren de penis van de hond afknellen. In dat geval zou een deel van de penis afsterven.
Hond bloedt uit de penis: urinestenen of tumoren als oorzaak
De urinebuis ligt in een groef in het penisbot. Dit zorgt ervoor dat ze niet erg uitrekbaar is. Dit kan sneller leiden tot een verstopping van de urinebuis, bijvoorbeeld door urinestenen, de zogenaamde blaasstenen bij de hond. Symptomen van een urinewegobstructie zijn vergeefse pogingen om te urineren. De reu wordt door de pijn onrustig en zal vaak aan zijn penis likken. Soms komt er ook bloed uit de hondenpenis.
Een verstopping van de urinebuis is een absolute noodsituatie die onmiddellijke behandeling door een dierenarts vereist. Als de obstructie niet tijdig wordt verholpen, kan dit leiden tot hartritmestoornissen en uiteindelijk tot de dood.
Ook tumoren in het gebied van de hondenpenis kunnen tot bloedingen leiden. De meeste tumoren bij honden in Europa komen voor op het slijmvlies van de penis. De meest voorkomende zijn:
- Melanomen (huidkanker bij de hond)
- Mestceltumoren
- Plaveiselcelcarcinomen
Fractuur van het penisbot bij de hond
Een fractuur komt zeer zelden voor. Meestal is dit het gevolg van een verkeersongeval of mishandeling, bijvoorbeeld een trap. De behandelingsmogelijkheden zijn divers en moeten altijd door de behandelende dierenarts worden bepaald.
Herpes en andere aandoeningen van de piemel van de hond
Herpesvirussen kunnen het slijmvlies van de penis en voorhuid aantasten. Zelfs als er geen blaasjes te zien zijn, blijft de reu besmettelijk. De virussen worden tijdens de dekking overgedragen en kunnen leiden tot sterfte bij pups.
Aangeboren misvormingen van het penisbot kunnen leiden tot necrose van de eikel.
Ook een erfelijk verkorte voorhuid kan leiden tot verwondingen van de eikel, die in zo'n geval onbeschermd ligt. In het ergste geval kan dit ook leiden tot necrose.
Het wordt dus duidelijk dat, ook al lijkt het onprettig, elk baasje regelmatig de penis van de hond zou moeten controleren. Of het nu gaat om een gecastreerde of niet-gecastreerde reu, het hoort bij een goede gezondheidszorg.
Voortplanting en dracht bij honden
