Antibiotica in het kort
Een antibioticum is een geneesmiddel dat alleen helpt tegen een infectie met bacteriën. Het middel remt de groei van bacteriën, of kan deze bacteriën doden. Tegen andere infecties met virussen, schimmels of parasieten werken ze niet. Daarom kan niet elk symptoom of ziekte behandeld worden met een antibioticum. Een voorbeeld zijn darmklachten of klachten van de luchtwegen. Deze worden vaak veroorzaakt door een virus, of kunnen andere oorzaken zoals parasieten of overgevoeligheid hebben. Het geven van een antibioticum voegt dan niets toe en kan juist ongewenste bijwerkingen hebben.
Wanneer kiest de dierenarts ervoor een antibioticum voor te schrijven?
Wanneer een dierenarts besluit te behandelen met antibiotica, noemen we dit antibioticumtherapie. Een dierenarts zal altijd een goede overweging maken of deze een antibioticumtherapie zal instellen. Niet voor elke aandoening is het noodzakelijk of wenselijk. Wanneer mogelijk kiest de dierenarts dan voor een alternatieve behandeling, zoals een verandering van het voer of het vrijmaken van de luchtwegen met een daarvoor ondersteunend middel.
Wanneer je hond een virus heeft, dan kan het zijn dat er toch een antibioticum voorgeschreven wordt. Dit wordt gedaan bij het ontstaan van een secundaire infectie. Dit betekent dat het virus het immuunsysteem van de hond heeft verzwakt en bacteriën nog een extra infectie kunnen veroorzaken.
Soms wordt een antibioticum vooraf aan een operatie gegeven, dit om te voorkomen dat een verzwakt dier tijdens de operatie een infectie oploopt. Na een operatie krijgt je hond niet altijd antibiotica mee, dat is niet nodig als er geen besmettingsgevaar tijdens de operatie was.
Antibiotica kunnen niet altijd op de juiste plek in het lichaam komen, dan is het ook onlogisch om antibiotica voor te schrijven en zal er naar een alternatief gezocht moeten worden.
Soorten antibiotica
Er bestaan verschillende klassen van antibiotica, die weer onderverdeeld zijn in categorieën. De bekendste is waarschijnlijk penicilline, maar je hebt wellicht ook al wel van tetracycline of amoxicilline gehoord. Sommige antibiotica hebben een breed spectrum, ze werken dan tegen een grote groep verschillende bacteriën, andere hebben een smal spectrum, ze werken dan alleen maar tegen 1 of slechts enkele bacteriesoorten.
Antibiotica kan in verschillende vormen gegeven kunnen worden. De dierenarts kan je hond een injectie geven en er zijn tabletten, capsules, zalven, poeders, drankjes en druppels.
Bepaalde antibiotica-groepen versterken elkaars werking wanneer ze samen gegeven worden. Dit zijn combinatiepreparaten. In het geval van onder andere oorzalf zitten er soms ook meerdere werkzame stoffen in om verschillende soorten bacteriën aan te pakken.
Hoe kiest de dierenarts het juiste antibioticum?
Voorafgaand aan de start van een antibioticumtherapie wordt kan een bacteriologisch onderzoek gedaan en een antibiogram gemaakt. Deze testen gebruikt men om te zien of het antibioticum wat je dierenarts wil toedienen werkt. Het onderzoek verloopt als volgt. De dierenarts neemt met een swab een monstertje van het geïnfecteerde gebied. Dat monstertje wordt vervolgens op een voedingsbodem voor bacteriën overgebracht en nu kunnen de bacteriën gaan groeien. Wanneer die voedingsbodem volgroeid is kan er onderzocht worden welke bacterie de infectie veroorzaakt en daarna worden verschillende antibiotica op het monster aangebracht om te zien welk antibioticum de bacteriegroei afremt of de bacterie doodt.
Welke bijwerkingen kan ik verwachten?
Zoals elk medicijn geven ook antibiotica bijwerkingen. Welke bijwerkingen er mogelijk optreden zijn afhankelijk van het gebruikte middel. Een van de meest bekende is het optreden van diarree na antibioticum gebruik. Er leven in en op het lichaam ook goede bacteriën. Antibiotica kunnen ervoor zorgen dat ook deze goede bacteriën afnemen of doodgaan. De darmflora die normaal in evenwicht leven met elkaar zijn nu verstoord. Dit principe geldt ook voor de huid. Na herhaald gebruik van sommige soorten kunnen overgevoeligheidsreacties of allergieën optreden. Andere bijwerkingen zijn tandverkleuring en beenmergdepressie. Er kan ook oor- of nierschade optreden, wanneer het middel voor die organen giftig is. De dierenarts zal altijd afwegen of het risico van de bijwerkingen wel opweegt tegen de genezende werking van het antibioticum en uiteraard overweegt deze ook of een middel überhaupt geschikt is voor gebruik door jouw hond.
Het gevaar van antibiotica
Antibiotica-resistentie is een groeiend probleem. Bacteriën zijn levende organismen die zich zo goed mogelijk proberen aan te passen om te overleven. Bij te vaak of verkeerd gebruik van een antibioticum, hebben bacteriën de kans om zich aan te passen. Als de dosering die de hond neemt te laag is zullen niet alle bacteriën geremd of gedood worden, het percentage wat overblijft zal zijn manier van overleven zo aanpassen dat wanneer hetzelfde geneesmiddel nogmaals gebruikt wordt, het niet meer werkt. Je hond kan dan erg ziek worden en is er gevaar dat ook voor mensen dit middel niet of verminderd werkt. Zo ontstaan gevaarlijke bacteriën zoals de MRSA oftewel ziekenhuisbacterie. Deze bacterie is ongevoelig voor antibiotica en deze resistente vormen kunnen levensbedreigend voor mensen met een verzwakt immuunsysteem. Jaarlijks overlijden wereldwijd honderdduizenden mensen vanwege deze resistente bacteriestammen. Het is daarom erg belangrijk dat er zo min mogelijk antibiotica voorgeschreven wordt. Wanneer deze toch noodzakelijk blijken, dan is het van het grootste belang dat dan het juiste antibioticum, voor de juiste aandoening, in de juiste dosering en de juiste tijdsduur gegeven worden. Volg daarom altijd de adviezen van je dierenarts op, deze stemt het antibioticum precies zo af, zodat het optimaal is voor de gezondheid van jouw hond binnen de gestelde kaders.
Behandeling hond
