Wat begon met een paar vreemde meldingen van baasjes over honden met rode ogen en geïrriteerde poten, blijkt nu een groot milieuprobleem. Op minstens 216 plekken in Nederland liggen zogenoemde staalslakken: een restproduct uit de staalindustrie dat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt – ook voor dieren.
‘Het bleef aan de magneet kleven’
De meldingen kwamen uit het hele land binnen. Hondenliefhebbers stuurden foto’s van grind dat aan magneten bleef kleven, en deelden hun zorgen nadat hun huisdieren last kregen van branderige ogen of bloedneuzen na een wandeling. „Ik dacht eerst dat het zand was,” vertelt een baasje uit Noord-Holland, „tot ik zag dat het aan een magneet bleef hangen.”
Wat zijn staalslakken precies?
Staalslakken zijn een restproduct van staalfabrieken zoals Tata Steel. Ze lijken op grind, maar bevatten zware metalen zoals lood, nikkel, chroom en vanadium. Bovendien zit er ongebluste kalk in, wat het materiaal extreem basisch maakt. Dat kan leiden tot irritatie aan de huid, ogen en slijmvliezen bij direct contact — ook bij honden die met hun poten of snuit in aanraking komen met het materiaal.
Van paden tot speelplaatsen
Uit onderzoek van NU.nl en Investico blijkt dat staalslakken jarenlang zijn gebruikt als ondergrond voor wandelpaden, fietsroutes en zelfs speelpleinen. Ook in natuurgebieden zoals het Nationaal Park Zuid-Kennemerland en in woonwijken zijn ze aangetroffen. Op sommige plekken is het materiaal inmiddels verwijderd, maar het overzicht blijft verre van compleet.
Gemeenten trekken aan de bel
De ontdekking van meer dan honderd nieuwe locaties leidde tot onrust bij gemeenten en provincies. Sommige, zoals Beverwijk, hebben inmiddels een totaalverbod op het gebruik van staalslakken ingesteld. „We willen geen risico nemen met de gezondheid van mensen of dieren,” verklaarde wethouder Suzanne Klaassen.
Een waarschuwing voor hondenbezitters
Dierenartsen waarschuwen baasjes om alert te zijn als hun hond plots rode ogen krijgt of aan zijn poten likt na een wandeling. Vermijd onbekende grindpaden, vooral bij industrieterreinen of natuurgebieden met onduidelijke herkomst van het padmateriaal.
Tijdelijk verbod op gebruik
Onder druk van de Tweede Kamer heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat inmiddels een tijdelijk verbod ingevoerd op de meeste toepassingen van staalslakken. Toch blijft het probleem hardnekkig: veel oude paden zijn nooit geregistreerd, waardoor baasjes niet weten of ze over veilig terrein wandelen.
Een onzichtbaar gevaar onder de pootjes
De staalslakkenaffaire toont aan hoe slecht oude milieuregels soms beschermen tegen onverwachte risico’s — zelfs tijdens een onschuldige hondenwandeling. „Mijn hond had gewoon rode ogen na een rondje in het park,” vertelt een lezer. „Je verwacht niet dat er giftig staalafval onder je voeten ligt.”
